Cel ćwiczenia: wzmacnianie umiejętności przyjmowania postaw asertywnych Czasprzeznaczony na ćwiczenie: 45 minut Materiały/ linki: Wydrukuj kartę sytuacji, wskazówki technik po zestawie na parę, przygotuj kostki do gry (uczniowie mogą używać wirtualnej kostki w telefonie) Przebieg ćwiczenia: Uczniowie pracują w parach. Na zmianę losują po jednej karcie z kupki sytuacji i rzucają kostką. Odgrywają scenkę z zastosowaniem wylosowanej sytuacji i techniki.
Pytania do refleksji: Co było trudne/łatwe w ćwiczeniu? Czego dowiedziałe/aś się o sobie w trakcie ćwiczenia? Jakie są pozytywne strony asertywności?
Instrukcja gry dla uczniów: Wylosuj kartkę z opisem sytuacji. Odegraj razem z kolegą/koleżanką scenkę z wykorzystaniem jednej z technik asertywności. Rzuć kostką, żeby się dowiedzieć, z jakiej techniki musisz skorzystać
Rzut kostką
jedno oczko = zdarta płyta
dwa oczka = odroczenie asertywne
trzy oczka = uznanie błędu
cztery oczka = zasłona dymna
pięć oczek = zmiękczenie odmowy
sześć oczek = dowolna technika
Charakterystyka technik:
1. Technika „ zdartej płyty” Jedna najpopularniejszych technik, polega na powtarzaniu tego samego komunikatu, mimo np. różnych pytań czy interakcji ze strony partnera. Cały czas trzymamy się konsekwentnie swojego zdania i stale odpowiadamy to samo – nie wdając się w zbędną dyskusję. Przykład: A: Pożycz mi 100 zł do końca miesiąca? B: Nie, nie pożyczę ci. Najpierw oddaj 50 zł z zeszłego miesiąca. A: Nie mam teraz, ale obiecuję oddać. To pożyczysz 100 zł? B: Nie pożyczę. Obiecałeś oddać 50 zł i nie zrobiłeś tego. Najpierw oddaj 100 zł. A: Nie bądź taki… jak pożyczysz mi te 100 zł to w przyszłym miesiącu oddam Ci 200 zł! B: Nie pożyczę ci dopóki nie oddasz mi najpierw 50 zł. A: Dobrze. B: O.K.
2. Odroczenie asertywne Technika polega na zakończeniu rozmowy w trakcie trwającej rozmowy lub negocjacji. Widząc, że szanse na dojście do porozumienia lub uzyskania zaplanowanych celów są niewielkie, odraczamy dyskusję, kłótnie na inny termin. Przykład: A: Pożycz mi 100 zł do końca miesiąca? B: Nie, nie pożyczę ci. Najpierw oddaj moje poprzednio pożyczone 100 zł. A: Nie mam teraz ale obiecuję oddać. To pożyczysz 100 zł? B: Nie pożyczę. Nie oddałeś i jeszcze masz czelność mnie pytać o kolejne 100 zł! A: Nie pożyczysz, bo jesteś skąpy! Zobaczymy, jak kiedyś to Ty będziesz w potrzebie! B: Nie twój interes! A: Ok, ta rozmowa zmierza w złym kierunku, oboje jesteśmy zmęczeni, wróćmy do tej rozmowy jutro? B: W porządku, trochę nas emocje poniosły…
3. Asertywne uznanie błędu Technika w dużej mierze polega na przyznaniu się do błędu (oczywiście jeśli go popełniliśmy). W ten sposób pokazujemy drugiej stronie, że zależy nam na relacji. Deklarujemy chęć poprawy naszego zachowania, pokazujemy, że jesteśmy szczerzy i uczciwi w relacji z drugą osobą. Przykład: A: Obiecałeś pożyczyć mi 100 zł do końca miesiąca. B: Tak, wiem, ale miałem nagłe wydatki i nie dam rady, wybacz. A: I co ja teraz zrobię? Liczyłem na ciebie. B: Zdaję sobie z tego sprawę, dlatego tym bardziej cię przepraszam. Obiecuję, że to się więcej nie powtórzy. A: No trudno, jakoś dam sobie radę.
4. Zasłona dymna W dużym uproszczeniu: akceptujemy krytykę kierowaną pod naszym adresem bez kontratakowania partnera – ta techniki wymaga od nas przede wszystkim opanowania własnych emocji. Celem jest uśpienie czujności naszego współrozmówcy i „zmiana tematu” po to, aby nie eskalować narastających emocji lub konfliktu. Przykład: A: Dlaczego znowu pożyczyłeś mu 100 zł? Przecież sama nie masz dużo. B: Pożyczyłam, bo bardzo potrzebował. A: I co z tego? Chcesz swoim kosztem naprawić cały świat? B: W porządku, następnym razem zachowam się inaczej. A: Mam nadzieję. A może on ci się podoba i dlatego mu tak szybko pożyczyłaś? B: Coś Ty. Zmieńmy temat. Idziemy do kina? 5. Zmiękczenie odmowy Technika opiera się na stosowaniu różnych form zmiękczeń, dzięki którym nasza odpowiedź, zdanie czy odmowa są „łatwiejsze” do zrozumienia przez drugą stronę. Wyróżniamy kilka podstawowych i często używanych zmiękczeń: – Przykro mi (wyrażenie współczucia drugiej osobie) – Kocham, ale nie dam (podkreślenie relacji z drugą osobą) – Jest mi trudno (wyrażenie zaufania do drugiej osoby) – Uprzedzenie (wcześniejszy komunikat, jeszcze przed odmową, że się spodziewamy, iż odmowa może zranić drugą osobę, sprawić, że będzie się czuła skrzywdzona)