Przebieg ćwiczenia: Odtwórz filmik (1) zapytaj, co jest jego tematem, dlaczego dzieci grają w piłkę, a chłopiec nie. Podaj definicję pracy dzieci: Definicja Międzynarodowej Organizacji Pracy (2005) "Praca dzieci odnosi się do praktyk, które są psychicznie, społecznie i moralnie niebezpieczne i szkodliwe dla dzieci oraz wpływają na edukację szkolną tych dzieci poprzez pozbawienie ich możliwości uczęszczania do szkoły lub wymuszanie na nich przedwczesnego opuszczania szkoły, co wiąże się z łączeniem obecności w szkole ze zbyt długą i wyczerpującą pracą. Najcięższe formy pracy dzieci obejmują: niewolnictwo, odłączenie od rodziny, narażenie na poważne ryzyko lub chorobę, konieczność samodzielnego utrzymania się na ulicach wielkich miast.” Określenie „najgorsze formy pracy dzieci” odnosi się do: a) wszystkich form niewolnictwa lub praktyk podobnych do niewolnictwa, takich jak sprzedaż i handel dziećmi, niewolnictwo za długi i pańszczyzna lub praca przymusowa albo obowiązkowa, w tym przymusowe lub obowiązkowe rekrutowanie dzieci do udziału w konflikcie zbrojnym, b) korzystania, angażowania lub proponowania wykorzystania dziecka do prostytucji, pornografii lub przedstawień pornograficznych, c) korzystania, angażowania lub proponowania wykorzystania dziecka do nielegalnych działalności, w szczególności do produkcji i handlu narkotykami, jak to określają stosowne traktaty międzynarodowe, d) pracy, która ze względu na swój charakter lub okoliczności, w których jest prowadzona, może zagrażać zdrowiu, bezpieczeństwu lub moralności dzieci. Konwencja Nr 182 dotycząca zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci [ILO Convention No. 182: Worst Forms of Child Labour Convention] (1999), art. 3, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Genewa. fdds.pl/baza_wiedzy/dzieci-przymuszane-pracy-ang-child-labour
Poproś, aby uczniowie zdefiniowali “pracę dzieci” swoimi słowami.
Opowiedz, że w wielu krajach na świecie dzieci są wykorzystywane do pracy (możesz odtworzyć filmik (2) “Według danych UNICEF nawet 150 mln dzieci na świecie w wieku od 5 do 14 lat jest zmuszona do pracy. W państwach Afryki Subsaharyjskiej niemal 1 na 4 dzieci pracuje w warunkach wpływających na jego zdrowie i rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny. W Azji Południowej jest to 12% dzieci, a w Europie Środkowej i Wschodniej – 5%. Pracujące dzieci nie chodzą do szkoły, nie bawią się, nie są też objęte odpowiednią opieką. Pracują w warunkach, które szkodzą ich zdrowiu i życiu. Ponad połowa z nich przez długie godziny wykonuje najgorsze formy pracy, często przy użyciu niebezpiecznego sprzętu i dużych ciężarów. Pracują w kopalniach, gospodarstwach domowych, zakładach przemysłowych, a także w rolnictwie. Dziewczynki są często sprzedawane do domów publicznych, a chłopcy rekrutowani do sił zbrojnych. Służą jako przemytnicy, a nierzadko – niewolnicy. Szacuje się, że 11,3 mln dziewcząt na świecie jest zmuszanych do niewolniczej służby w gospodarstwach domowych.” źrodło: www.unicef.pl/Centrum-prasowe/Informacje-prasowe/150-mln-dzieci-na-swiecie-pracuje
Poproś uczniów o podanie przykładów organizacji, które zajmują się problemem wyzysku dzieci (daj czas na wyszukanie informacji online). Zapytaj, w jaki sposób organizacje walczą o prawa dzieci. Jeśli uczniowie nie podadzą przykładów, zapisz na tablicy nazwy organizacji. Zapytaj uczniów o różne formy protestu, jakie podejmują organizacje społeczne. Napisz na tablicy przykłady (pisanie listów do decydentów, kampanie w mediach społecznościowych, np. nakładki na zdjęcia profilowe, plakaty, zbiórki pieniędzy, koncerty).
Przykładowe organizacje: 1 Międzynarodowa Organizacja Pracy - Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Pracy Dzieci - plakaty, Muzycy przeciwko pracy dzieci - koncerty, Czerwona kartka dla pracy dzieci - apele celebrytów w mediach społecznościowych https://www.ilo.org/ipec/Campaignandadvocacy/lang--en/index.htm 2 Unicef - zbiórka darowizn na rzecz dzieci 3 stopchildlabour.org - zaangażowanie firm w działania na rzecz ograniczenia pracy dzieci
Podziel klasę na grupy 3-5 osobowe. Poinformuj, że ich zadaniem będzie zaplanować możliwą do realizacji szkolną kampanię przeciwko pracy dzieci. Rozdaj arkusze papieru i materiały piśmiennicze. Daj uczniom 15 minut na opracowanie projektu. Gdy uczniowie są gotowi, poproś grupy o przedstawienie prac na forum klasy. Pytania do refleksji: Czy praca dzieci powinna być całkowicie zabroniona? Dlaczego w niektórych krajach dzieci są zmuszane do pracy, a w innych nie? Co każdy z nas może zrobić, aby zapobiec wyzyskowi dzieci? Od czego zależy skuteczność akcji społecznych?