Formowanie (forming) - rozpoczęcie fazy następuje w momencie, gdy członkowie zespołu spotykają się po raz pierwszy. To, co najbardziej określa zespół w tej chwili, to: ostrożność, niepewność, szukanie kierunku oraz widoczne unikanie konfliktu. Interakcje pomiędzy członkami zespołu są przypadkowe. Członkowie w tej fazie polegają w głównej mierze na przywódcy i to do niego trafia większość komunikatów, które dotyczą w większości spraw ogólnych. Zapoznają się z zadaniami, zbierają odpowiednie informacje i środki. Członkowie zespołu dążą do poznania siebie nawzajem, ustalenia początkowych zasad współdziałania. Efektywność chwilowo zostaje zepchnięta na drugi plan, ponieważ priorytetem jest tutaj zaangażowanie członków, osiągnięcie spójności oraz poskromienie strachu przed nieznanym. Bardzo ważne w tej fazie jest przejście z myślenia typu "ja” w "my”. Kiedy członkowie zespołu odczuwają, że ich los jest wspólny, następuje koniec fazy pierwszej. Implikacje dla młodzieży To normalne, że na etapie formowania młodzi ludzie są powściągliwi lub nawet zaniepokojeni. Nie mając pewności co do oczekiwań lub działania grupy, mogą nie wiedzieć, jak należy się zachować i w rezultacie nie odzywać się, albo zabierać głos w bardzo ugrzeczniony, oficjalny sposób. To zwykle nie jest produktywny czas dla grupy, raczej służy precyzowaniu oczekiwań, budowaniu relacji i wzmacnianiu pozycji młodzieży na drodze do podejmowania działań.
Faza 2 - docieranie się
Docieranie się (storming) - na tym etapie funkcjonowanie zespołu wchodzi w fazę konfliktu. Jeśli wcześniej jasno nie określiliście, jak zespół będzie pracował, członkowie mogą czuć się obciążeni pracą lub nie akceptować stosowanego podejścia. Ogarnia ich zwątpienie w sukces projektu, poszczególni członkowie czują opór przed wykonywaniem zadań związany z ich indywidualnymi stylami pracy, demonstrują zniecierpliwienie, dochodzi do burzliwych dyskusji i kłótni, priorytetem stają się osobiste cele. W relacjach między członkami zespołu pojawia się wzajemna wrogość, awersja wobec kontroli, otwarte krytykowanie i podważanie wcześniejszych decyzji, walka o władzę. Co robić:
Ustal procesy i struktury.
Buduj zaufanie i dobre relacje między członkami zespołu.
Szybko rozwiązuj konflikty, jeśli się pojawią.
Zapewnij wsparcie, szczególnie tym członkom zespołu, którzy są mniej pewni siebie.
Pozostań pozytywny i stanowczy w obliczu wyzwań dla swojego przywództwa lub celu zespołu.
Wyjaśnij ideę etapów rozwoju zespołu, aby uczniowie zrozumieli, dlaczego występują problemy i aby uwierzyli, że w przyszłości sytuacja się poprawi.
Naucz członków zespołu asertywności i rozwiązywania konfliktów.
Użyj wskaźników psychometrycznych, takich jak Myers-Briggswww.16personalities.com/pl i profilu zarządzania zespołem Margerison-McCann, aby pomóc uczniom poznać różne style pracy i ich mocne strony.
Możesz wykorzystać kompas talentow prawdziwyskarb.pl/test/kompas-talentowi wyjaśnij, że podczas realizacji projektów najlepiej działa zespół złożony z członków o różnych predyspozycjach.
Normalizacja (norming) - stopniowo zespół przechodzi do etapu normalizacji. Członkowie zespołu zaczynają rozwiązywać konflikty, wyjaśniać nieporozumienia i różnice zdań, doceniać mocne strony kolegów i respektować autorytet przywódcy. Dzięki temu, że członkowie zespołu lepiej się poznali, spędzili ze sobą więcej czasu towarzysko, łatwiej im przychodzi zwracanie się nawzajem do siebie o pomoc, a także przekazywanie sobie konstruktywnych opinii. Coraz silniej angażują się we wspólny cel i robią postępy w kierunku jego realizacji.
Uwaga. Fazy docierania się i normalizacji często się na siebie nakładają i przedłużają, ponieważ w miarę pojawiania się nowych zadań zespół może powrócić do zachowań z drugiego etapu.
Implikacje dla młodzieży Na tym „środkowym” etapie komfort i zaufanie mogą czasami prowadzić do samozadowolenia, spadku dynamiki i utraty koncentracji na zadaniu. Członkowie zespołu nie chcą powrócić do konfliktu z burzliwej fazy docierania się, dlatego będą potrzebowali zachęty, aby ruszyć dalej. W porównaniu do dwóch poprzednich etapów, ta faza jest najbardziej produktywna ale zespół jeszcze nie osiągnął szczytu swoich możliwości. Aby skutecznie kierować grupę w stronę fazy kreatywnego działania, należy wzmacniać pozytywne zachowania poprzez pochwały, oraz korygować zachowania niepożądane.
Faza 4 - kreatywne działanie
Działanie (performing) - ten etap to najbardziej pożądany moment w rozwoju grupy. Członkowie zespołu koncentrują się na zadaniach projektowych bardziej niż na kwestiach osobistych, potrafią skutecznie działać grupowo i indywidualnie. Zdefiniowane i zinternalizowane role, akceptacja przywódcy sprawiają, że grupa chętnie i dynamicznie współpracuje, jest dumna z poczynionych postępów. Uwaga! Nie każda grupa osiąga ten etap. Implikacje dla młodzieży Na etapie kreatywnego działania współpracująca grupa nie potrzebuje już tak dużego nadzoru. Rola nauczyciela sprowadza się do odpowiadania na pytania, podsuwania pomysłów i udzielanie wskazówek. Warto utrzymać tę dynamikę zespołu za pomocą aktywności podnoszących motywację, samoocenę i determinację do realizacji zadań.